Szanowni Państwo Dyrektorzy szkół i placówek województwa małopolskiego

W związku ze zmianami dotyczącymi organizacji kształcenia i wsparcia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, przypominamy, że kwestie te regulują m. in. przepisy rozporządzeń Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie:

• indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. poz. 1616),
• zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. poz. 1591),
• warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. poz. 1578).

Przypominamy również, że nowe regulacje zawarte w rozporządzeniach Ministra Edukacji Narodowej:

• z dnia 28 sierpnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. poz. 1643),
• z dnia 18 sierpnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (poz. 1628)

dotyczą uczniów dotychczasowych gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych oraz wychowanków placówek, w których działają ww. szkoły, w stosunku do których, do zakończenia kształcenia będą stosowane przepisy rozporządzeń Ministra Edukacji Narodowej:

• z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. poz. 532),
• z dnia 2 listopada 2015 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz. U. poz. 1872).

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo oświatowe system oświaty zapewnia między innymi dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów, a także możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej. Prawo do wsparcia w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej dotyczy wszystkich uczniów w szkole. Szkoły, pozostając w bezpośrednim kontakcie z uczniami i ich rodzicami, stanowią dla nich źródło wiedzy o zmianach w przepisach prawa i o tym, jakie kroki podjąć, by jak najefektywniej pomóc dzieciom/uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

W związku w powyższym rodzice powinni w szkole uzyskać m. in. informacje, że:

• niepełnosprawność ucznia nie jest powodem do obejmowania go nauczaniem indywidualnym,
• uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego może mieć prowadzone indywidualne zajęcia w szkole, na podstawie indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego (§ 6 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. poz. 1578)),
• uczeń, który może uczęszczać do szkoły, ale ze względu na trudności w funkcjonowaniu wynikające w szczególności ze stanu zdrowia nie może realizować wszystkich zajęć wychowania przedszkolnego lub zajęć edukacyjnych wspólnie z oddziałem przedszkolnym lub szkolnym i wymaga dostosowania organizacji procesu nauczania do jego specjalnych potrzeb edukacyjnych może zostać objęty zindywidualizowaną ścieżką kształcenia (§ 12 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. poz. 1591)).

O wydanie opinii w tej sprawie rodzice wnioskują do publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej.

• zajęcia indywidualnego nauczania organizowane są w miejscu pobytu dziecka/ucznia, ponieważ tą formą są obejmowane dzieci/uczniowie, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola/szkoły. Możliwość realizacji indywidualnego nauczania w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych oraz specjalnych ośrodkach wychowawczych musi być rozpatrywana indywidualnie w stosunku do wychowanka danej placówki z uwzględnieniem jego stanu zdrowia oraz sytuacji rodzinnej/prawnej.
• w indywidualnym nauczaniu realizuje się wszystkie obowiązkowe zajęcia edukacyjne wynikające z ramowego planu nauczania danego typu i rodzaju szkoły, dostosowane do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia. W przypadku ucznia szkoły ponadpodstawowej prowadzącej kształcenie zawodowe, dyrektor szkoły określa sposób realizacji zajęć prowadzonych w ramach praktycznej nauki zawodu.

Kwestia ważności orzeczeń

Zgodnie z art. 312 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60 i 949), wszystkie orzeczenia wydane przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych przed 1 września 2017 r. zachowują ważność na okres, na jaki zostały wydane.

Wyjątek od ww. zasady stanowią wyłącznie orzeczenia, o których mowa w art. 312 ust. 2 i 3 ww. ustawy. W przypadku orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego są to orzeczenia wydane przed 1 września 2017 r. na okres I lub II etapu edukacyjnego (art. 312 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe).

Ważność ww. orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego została wydłużona do czasu zakończenia kształcenia odpowiednio:

• w klasie IV szkoły podstawowej – w przypadku orzeczeń wydanych na okres I etapu edukacyjnego;
• w szkole podstawowej – w przypadku orzeczeń wydanych na okres II etapu edukacyjnego.

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (§ 9 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz. U. poz. 1072)), orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydawane były na okres roku szkolnego, etapu edukacyjnego albo okres kształcenia w danej szkole, z wyjątkiem uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, dla których orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydaje się na okres każdego etapu edukacyjnego. Z orzeczenia winno zatem wprost wynikać, że wydane jest ono na okres roku szkolnego, okres I lub II etapu edukacyjnego albo okres kształcenia w danym typie szkoły.

Zespoły orzekające często używały dla określenia czasu na jaki wydaje się orzeczenie innych niż podane wyżej, bliskoznacznych sformułowań, zwłaszcza dla oznaczenia okresu I lub II etapu edukacyjnego. W praktyce może to powodować wątpliwości w związku z brzmieniem przepisów przejściowych zawartych w art. 312 ww. ustawy, które posługują się wyłącznie wyrażeniem „I etap edukacyjny” i „II etap edukacyjny”.

Należy zauważyć, że wyrażenie „I etap edukacyjny” i „II etap edukacyjny” oznaczał, zgodnie z podstawą programową kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych, odpowiedni okres nauki w szkole podstawowej, tj.: I etap edukacyjny oznacza okres nauki w klasach I–III szkoły podstawowej (etap ten określany jest również jako edukacja wczesnoszkolna), natomiast II etap edukacyjny oznaczał okres nauki w klasach IV–VI szkoły podstawowej (od 1 września 2017 r. w klasach IV–VIII szkoły podstawowej).

Mając na uwadze powyższe, a także w szczególności uwzględniając dobro uczniów i ich rodziców, w opinii Ministerstwa Edukacji Narodowej, orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydane przed 1 września 2017 r., w których okres, na jaki wydano orzeczenie, został oznaczony  jako:

• „czas nauki w klasie I–III szkoły podstawowej”, „okres obejmujący klasy I–III szkoły podstawowej”, „okres edukacji wczesnoszkolnej”, itp. – należy traktować jako orzeczenia wydane na okres I etapu edukacyjnego i w związku z tym zachowują one ważność do czasu zakończenia kształcenia w klasie IV szkoły podstawowej;
• „czas nauki w klasie IV–VI szkoły podstawowej”, „okres obejmujący klasy IV–VI szkoły podstawowej”, itp. – należy traktować jako orzeczenia wydane na okres II etapu edukacyjnego i w związku z tym zachowują one ważność do czasu zakończenia kształcenia w szkole podstawowej;
• „czas nauki w klasie I–VI szkoły podstawowej”, „okres obejmujący klasy I–VI szkoły podstawowej”, itp. – należy traktować jako wydane na okres kształcenia w szkole podstawowej i w związku z tym zachowują one ważność do czasu zakończenia kształcenia w ośmioletniej szkole podstawowej.

Natomiast uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, którzy w roku szkolnym 2016/2017 uczęszczali do klasy I gimnazjum, nie uzyskali promocji do klasy II i od 1 września 2017 r. kontynuują naukę w klasie VII szkoły podstawowej, muszą uzyskać nowe orzeczenia.