29 sierpnia 2017

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli

W dniu 24 sierpnia 2017 r. zostało ogłoszone rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz. U. z 2017 r. poz. 1575), które stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2017 r. poz.1198 ze zm.). Rozporządzenie wchodzi w życie 1 września 2017 r.

Nowe rozporządzenie wydano z potrzeby dostosowania wymagań kwalifikacyjnych wobec nauczycieli do:

1) zakresu kształcenia nauczycieli realizowanego w systemie szkolnictwa wyższego na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz.U. z 2012 r. poz. 131),

2) nowego ustroju szkolnego wprowadzanego od roku szkolnego 2017/2018 na mocy ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59 ze zm.) i ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60).

Najistotniejszą zmianą w stosunku do poprzednio obowiązującego rozporządzenia jest dostosowanie wymagań kwalifikacyjnych wobec nauczycieli do zakresów kształcenia nauczycieli, realizowanych w trakcie studiów pierwszego i drugiego stopnia, określonych w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz.U. z 2012 r. poz. 131).

Stosownie do przepisów ww. rozporządzenia kształcenie na studiach pierwszego stopnia obejmuje wyłącznie przygotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela w przedszkolach i szkołach podstawowych, a na studiach drugiego stopnia i jednolitych studiach magisterskich – do pracy we wszystkich typach szkół i placówek.

W nowym rozporządzeniu zmieniono wymagania kwalifikacyjne w stosunku do nauczycieli zatrudnionych w gimnazjach, szkołach branżowych I stopnia (zasadniczych szkołach zawodowych), placówkach wychowania pozaszkolnego, placówkach zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania oraz szkołach za granicą, a także w stosunku do wychowawców w szkolnych schroniskach młodzieżowych, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych przeznaczonych dla nieletnich z niepełnosprawnością intelektualną (§ 3-5 i 16-17 rozporządzenia).

Nauczyciele i wychowawcy zatrudnieni w tych szkołach i placówkach powinni legitymować się dyplomem ukończenia studiów magisterskich, a nie – jak dotąd legitymować się dyplomem co najmniej:

  • studiów pierwszego stopnia – w przypadku nauczycieli gimnazjów i zasadniczych szkół zawodowych,
  • zakładu kształcenia nauczycieli – w przypadku nauczycieli i wychowawców w przedszkolach i szkołach specjalnych oraz w przypadku wychowawców w szkolnych schroniskach młodzieżowych, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych przeznaczonych dla nieletnich z niepełnosprawnością intelektualną.

Zgodnie z przepisami przejściowymi (§29 rozporządzenia) nauczycielami i wychowawcami w ww. szkołach i placówkach będą mogły być także osoby, które ukończyły studia pierwszego stopnia rozpoczęte na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz. U. poz. 131) oraz spełniają pozostałe wymagania kwalifikacyjne.

Analogiczne zmiany w zakresie wymaganego poziomu wykształcenia odnoszą się do wymagań kwalifikacyjnych wobec nauczycieli języków obcych (§12 rozporządzenia), nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach i szkołach specjalnych (§15 rozporządzenia), nauczycieli pedagogów, nauczycieli logopedów, nauczycieli doradców zawodowych, nauczycieli-terapeutów pedagogicznych i nauczycieli wychowawców w świetlicach szkolnych i internatach (§19-22 i 24 rozporządzenia).

W przypadku nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych oraz nauczycieli praktycznej nauki zawodu nie sformułowano wymogu posiadania wykształcenia na poziomie studiów magisterskich.

Rozporządzenie dostosowuje ponadto wymagania kwalifikacyjne wobec nauczycieli do nowej struktury szkolnictwa (ustrój szkolny systemu oświaty obejmuje:- 8-letnią szkołę podstawową, szkoły ponadpodstawowe (4-letnie liceum ogólnokształcące, 5-letnie technikum, 3-letnią branżową szkołę I stopnia, 3-letnią szkołę specjalną przysposabiającą do pracy, 2-letnią branżową szkołę II stopnia, szkołę policealną).

Rozporządzenie ponadto:

  • wprowadza zmiany dotyczących wymagań kwalifikacyjnych do:

– nauczania religii (§ 8 rozporządzenia),

– prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego, innych niż obowiązkowe zajęcia wychowania fizycznego, rozwijających zainteresowania i uzdolnienia uczniów oraz zajęć sportowych obejmujących szkolenie sportowe w szkołach sportowych, oddziałach sportowych w szkołach ogólnodostępnych, oddziałach mistrzostwa sportowego w szkołach ogólnodostępnych oraz szkołach mistrzostwa sportowego (§9 rozporządzenia),

– zajmowania stanowiska nauczyciela lub prowadzenia zajęć w placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego i ośrodkach dokształcania i doskonalenia zawodowego (§10 rozporządzenia),

– nauczania języków obcych w przedszkolach i klasach I-III szkół podstawowych, z uwzględnieniem możliwości kształcenia nauczycieli wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej w zakresie dwóch specjalności, w tym w zakresie języka obcego (§12 rozporządzenia),

– nauczania lub prowadzenia w szkołach, przedszkolach, grupach lub oddziałach zajęć umożliwiających uczniom należącym do mniejszości narodowych, mniejszości etnicznych lub społeczności posługujących się językiem regionalnym podtrzymywanie ich poczucia tożsamości narodowej, etnicznej lub językowej (§14 rozporządzenia),przez dostosowanie ich do aktualnych przepisów,

  • określa kwalifikacje do:

– zajmowania stanowiska nauczyciela-bibliotekarza w szkołach za granicą (§5 rozporządzenia),

– nauczania języków obcych przez nauczycieli wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej po ukończeniu studiów magisterskich na kierunku pedagogika w zakresie nauczania języka obcego w przedszkolach i klasach I- III szkół podstawowych, a także przez nauczycieli wychowania przedszkolnego lub edukacji wczesnoszkolnej, którzy posiadają wymagane świadectwo znajomości języka obcego i ukończyli studia wyższe filologiczne z przygotowaniem pedagogicznym (§12 rozporządzenia),

– zajmowania stanowiska nauczyciela w szkołach wchodzących w skład młodzieżowych ośrodków wychowawczych i nauczyciela wychowawcy w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, przeznaczonych dla nieletnich z niepełnosprawnością intelektualną (§16 rozporządzenia),

– zajmowania stanowiska nauczyciela i nauczyciela wychowawcy w zakładach poprawczych przeznaczonych dla nieletnich z niepełnosprawnością intelektualną (§17 rozporządzenia),

-zajmowania stanowiska nauczyciela psychologa, nauczyciela pedagoga i nauczyciela logopedy w przedszkolach (§ 18-20 rozporządzenia),

– zajmowania stanowiska nauczyciela terapeuty pedagogicznego (§22 rozporządzenia),

– prowadzenia zajęć rewalidacyjnych, resocjalizacyjnych lub socjoterapeutycznych w przedszkolach, szkołach i placówkach ogólnodostępnych (§23 rozporządzenia),

  • wprowadza uzupełnienie do załącznika do rozporządzenia określającego wykaz świadectw potwierdzających wymaganą od nauczycieli znajomość języka obcego.

Porządkuje również terminologię zawartą w słowniczku (§ 2 rozporządzenia) przez:

1) doprecyzowanie terminu „nauczyciel”,

2) dostosowanie definicji „studiów pierwszego stopnia” i „studiów drugiego stopnia” do terminologii wynikającej z przepisów ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym,

3) dodanie definicji: „przedszkola”,

4) dodanie i doprecyzowanie terminologii wynikającej z nowego ustroju szkolnego,

5) zastąpienie terminów „oligofrenopedagogika” i „upośledzenie umysłowe” określeniem „niepełnosprawność intelektualna”,

6) wskazanie, że ilekroć w przepisach jest mowa o studiach magisterskich, studiach pierwszego stopnia, studiach wyższych, studiach podyplomowych, zakładzie kształcenia nauczycieli lub kursie kwalifikacyjnym w zakresie nadającym kwalifikacje do prac dziećmi i młodzieżą z niepełnosprawnością intelektualną – należy przez to rozumieć także studia magisterskie, studia pierwszego stopnia, studia wyższe, studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie oligofrenopedagogiki lub zakład kształcenia nauczycieli w specjalności oligofrenopedagogika.

Zmiany wymagań kwalifikacyjnych nie dotyczą:

  • nauczycieli zatrudnionych w dniu wejścia w życie rozporządzenia

na podstawie mianowania, którzy spełniali wymagania kwalifikacyjne na podstawie dotychczasowych przepisów,

  • osób, które ukończyły studia pierwszego stopnia rozpoczęte na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz.U. z 2012 r. poz. 131) oraz spełniają pozostałe wymagania kwalifikacyjne.